Çin merkez televizyonu CCTV’nin hazırladığı ana haber bülteni (Xinwen Lianbo) dünyanın en çok izlenen haber programlarından biri.
Ticaret savaşı, Hong Kong gibi konuların gündemde öne çıkmasının ardından bu haber bülteni daha çok ilgi çekmeye başladı. Wall Street Journal, New York Times, BBC ve FOX gibi dünyanın büyük medya organları sıkça bu bültenden alıntılar yapıyor.
Ana haber bülteninde, haber dilini zenginleştirmek ve verilen mesajları güçlendirmek için sıkça deyimler kullanılıyor. Fakat sıklıkla kullanılan Çince deyimlerin diğer dillere nasıl çevrileceği ayrı bir tartışmaya neden oluyor.
Bu deyimleri doğru çevirmek hem Çin’in tutumunu iyi anlamak hem de Çin kültürünün bazı hususiyetlerini kavramak adına önem taşıyor.
Bu deyimlerin geçtiği bazı analizleri tekrar hatırlayalım:
“Söz konusu mektubu kaleme alan kişi, ABD Deniz Kuvvetleri’nden emekli bir subay. Mektuba imza atanlar arasında hem emekli askerler hem de istihbarat çalışanları bulunuyor. Çin-ABD ilişkilerini sorumlu bir şekilde değerlendirmeye yanaşmayan bu şahıslar, sadece ortak imzalı bir mektup yayımlayarak kendi varlıklarını gösterme derdindeler. Örneğin, mektupta “ABD’nin siyasi sisteminde siyasetin norm, savaşın ise istisna olduğu; Çin’de ise bunun tam tersi olduğu” iddia edildi. Bu tutarsız görüş, yediği pilavı tükürüyor.”
Bu haberde geçen 喷饭Pen fan, doğrudan bir çeviriyle “yediği pilavı tükürmek” anlamına geliyor, ancak gülünç duruma düşmeyi ifade ediyor.
“ABD bu tür iddialarla Çin’in gelişmesinin dünyaya katkı sağlamasına kötü niyetli iftiralarda bulundu. Bu iddialar ABD’de bazı insanların Çin ekonomisinin büyümesinden endişe duyduğunu yansıtıyor. Bu insanlar ‘eşini kaybeden bir kadın’ gibi çevresine sürekli olarak şikâyette bulunuyor. Onlar gerçekten aynaya bakarak yüzündeki ‘gri’yi görmeli.”
Bu haberde geçen 怨妇心态Yuan fu xin tai deyimi, her şeyden şikâyet eden kaprisli kişileri tanımlıyor.
Bir diğer örnek haber cümlesi şöyle: “Başkasının gelişmesini görmekten rahatsızlık duyuyorlar, hainlik yaparak lastik patlatıyorlar.”
扎轮胎Zha lun tai deyimi, yine sadece karakterler üzerinden çevrilirse “lastik patlatmak” olarak düşünülecektir, ancak deyimin işaret ettiği anlam intikam almaktır.
“Çin küresel kalkınmada destekleyici rol oynar. Bu Çin kültürünün öğütlediği dünyaya katkı sağlama kavramından kaynaklanıyor. Kendilerine öğreti olarak ‘Önce Amerika’ ilkesini seçenler bu karamı elbette anlayamazlar. Çin’in ileri sürdüğü Kuşak ve Yol girişimini, ‘borç tuzağına’ benzetiyorlar. Bu kişilerin ağızlarından tren bile geçer! Göz göre göre yalan söylüyorlar.”
Buradaki 满嘴跑火车Man zui pao huo che deyimini, Google çeviri uygulaması “Tam ağızlı koşu treni” olarak çevirecektir ve haliyle bu hiçbir şey ifade etmeyecektir… Bu deyim, bir kişinin söylediklerinin tamamen boş ve anlamsız olduğunu ifade eder.
Kaynak: CRI TÜRK
